Ταξίδι στην υπόγεια Αιτωλοακαρνανία Ο Γιάννης Ζαβιτσανάκης μας ξεναγεί στα μυστηριώδη, απάτητα σπήλαια του νομού.

1 (5)
Η άγνωστη, η ανεξερεύνητη Αιτωλοακαρνανία, έχει ακόμη πολλά μυστικά να μας αποκαλύψει. Οι παλιότεροι μιλάνε για θρύλους, μύθους. και σπηλιές, η κάθε μια απ” τις οποίες έχει τη δική της ιστορία, πλεγμένη με αναμνήσεις και δοξασίες.
Τα σπήλαια στην Αιτωλοακαρνανία δεν έτυχαν ποτέ της προσοχής του κράτους, παρά το γεγονός ότι κάποια από αυτά είναι γνωστά δεκαετίες τώρα, όχι μόνο για την απαράμιλλη ομορφιά που σχηματίζουν οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες στα μεγάλα ανοίγματα, αλλά και για τα προϊστορικά και νεολιθικά ευρήματα που έχουν εντοπιστεί. Τα περισσότερα σπήλαια (από αυτά που έχουν βρεθεί) δεν έχουν πλήρως χαρτογραφηθεί.
Ο αρχαιολόγος Γιάννης Ζαβιτσανάκης με καταγωγή από το Μεσολόγγι, είναι ο άνθρωπος που συστηματικά εδώ και 13 χρόνια εξερευνά τα σπήλαια της Αιτωλοακαρνανίας, παλιά και νέα, αναδεικνύοντας μία κρυφή διάσταση για το νομό: «Σε κάποια που μπαίνουμε για πρώτη φορά εμείς, βρίσκουμε ίχνη ανθρώπινης κατοίκησης προγενέστερων εποχών, υπολείμματα κτισμάτων. Σε πολλά υπήρξαν μοναστήρια, βρίσκουμε κατάλοιπα λατρευτικών χώρων. Μερικά από αυτά είναι το σπήλαιο του Αγίου Νικολάου Αρακύνθου, το σπήλαιο στη Βαράσοβα,  στον Άγιο Ανδρέα του Ορεινού Βάλτου. Σε κάποια έχουμε βρει και ανθρώπινα οστά. Στις παραπάνω περιπτώσεις ενημερώνουμε την εφορεία Αρχαιοτήτων», δηλώνει στο «Γ» ο κ. Ζαβιτσανάκης.
Όπως σχολιάζει στο «Γεγονός», μόνος του είχε αναλάβει το όλο εγχείρημα για 12 ολόκληρα χρόνια, ώσπου πέρυσι, συγκροτήθηκε μια ομάδα 5 ατόμων που ασχολούνται αποκλειστικά με αυτό:  «Προσωπικά ασχολούμουν με την ορειβασία και την αναρρίχηση χρόνια πριν και κάπως έτσι έγινε η πρώτη επαφή μου με τα σπήλαια. Αυτό που εγώ κάνω ανήκει στην ερευνητική σπηλαιολογία και είναι ίσως το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της επιστήμης αυτής. Είναι ο εντοπισμός καινούριων σπηλαίων, που δεν έχουν ποτέ ξανά εξερευνηθεί. Σε κάποια από αυτά μάλιστα δεν έχει πατήσει ποτέ κανένας άνθρωπος. Η αίσθηση του ότι είσαι ο πρώτος που πατάει αυτή τη γη, είναι μοναδική. Ξέρετε, πια, μόνο τα μέρη αυτά και οι πυθμένες των ωκεανών έχουν μείνει απάτητα στη γη.».
Βασική πηγή πληροφόρησης για την ανακάλυψη καινούριων σπηλαίων, που είναι και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ερευνητικής σπηλαιολογίας, είναι οι άνθρωποι της υπαίθρου, κυρίως κτηνοτρόφοι, που γνωρίζουν καλά τη γύρω περιοχή. «Ακόμη και η επαφή αυτή με τους απλούς ανθρώπους της επαρχίας, είναι ιδιαίτερη», αναφέρει ο κ. Ζαβιτσανάκης.
 Όταν ο ίδιος και η ομάδα του ανακαλύπτουν ένα νέο σπήλαιο, ακολουθούν μια συγκεκριμένη  διαδικασία, που θα τους εξασφαλίσει ασφαλή κατάβαση: «Αυτό που κάνουμε καταρχάς είναι να δούμε τι είδους σπήλαιο είναι. Αν είναι βάραθρο, καταβόθρα κλπ. Όταν γνωρίσουμε αυτό, βλέπουμε με ποιον τρόπο θα προσεγγίσουμε το σπήλαιο. Αν είναι για παράδειγμα βάραθρο, χρησιμοποιούμε την τεχνική του ενός σχοινιού. Υπάρχουν συγκεκριμένες και δοκιμασμένες τεχνικές που χρησιμοποιούμε κάθε φορά, ώστε η όλη διαδικασία να είναι πέρα για πέρα ασφαλής. Όταν κατεβούμε, ακολουθεί η καταγραφή. Καταγράφουμε τα πάντα. Τη χλωρίδα και την πανίδα του σπηλαίου, την είσοδο και την έξοδο, αν υπάρχουν μέσα σε αυτό λίμνες ή ποτάμια.»
Κάθε σπήλαιο κρύβει και έναν καινούριο, εντελώς διαφορετικό κόσμο. «Κάποια σπήλαια κρύβουν τέτοια ομορφιά που δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια. Απόκοσμα «παλάτια».
 Στη συνέχεια γίνονται ακριβείς μετρήσεις για να γίνει η χαρτογράφηση του σπηλαίου. Ο αρμόδιος φορέας είναι η εφορεία παλαιοανθρωπολογίας και σπηλαιολογίας και η Αιτωλοακαρνανία υπάγεται στην εφορεία που εδρεύει στην Αθήνα.
Όταν η ομάδα πρόκειται να κατέβει σε ήδη γνωστό σπήλαιο, αιτείται ,φυσικά, γραπτής άδειας από την εφορεία.
1 (5)
Μύθοι και δοξασίες
Ρωτώντας το κ. Ζαβιτσανάκη για τις εμπειρίες του στους υπόγειους κόσμους των σπηλαίων, δεν του είναι εύκολο να ξεχωρίσει κάποια από αυτές. Άλλωστε, πέραν της ιδιαίτερης ομορφιάς που κρύβει το κάθε ένα, ιδιαίτεροι και ξεχωριστοί είναι οι μύθοι και οι δοξασίες γύρω από αυτά, μύθους που οι κάτοικοι της γύρω παροχής φροντίζουν να πουν στους επίδοξους ερευνητές, πριν την κάθοδό τους σε αυτό: «Είναι πολλές οι καταβάσεις που μου έχουν μείνει αξέχαστες. Το κάθε σπήλαιο είναι ξεχωριστό. Η «Δρακότρυπα» στην ορεινή Ναυπακτία, για παράδειγμα, παρότι είναι γνωστό σπήλαιο, ερευνάται επί δεκαετίες και έχει ακόμη τμήματα ανεξερεύνητα. Οι μύθοι που μας λένε οι ηλικιωμένοι για τα σπήλαια, δεν έχουν τελειωμό. Λένε για ορισμένα πως βγάζουν στην άλλη πλευρά του βουνού, ότι μέσα υπάρχουν παλιά μοναστήρια που μπαίνεις από την μία πλευρά και βγαίνεις από την αντίπερα. Το πιο κοινό από αυτά που ακούμε είναι ότι κάποιοι κάποτε μπήκαν και δεν ξαναβγήκαν ποτέ, πως χάθηκαν τα ίχνη τους. Μιλάνε ακόμη και για τάξεις σχολείων ολόκληρες που μπήκαν τάχα και χάθηκαν. Ονόματα από τους «χαμένους» δεν ξέρει, βέβαια, κανείς να πει, ούτε με ακρίβεια πότε έγιναν όλα αυτά που διηγούνται. Οι πιο. «σκληροπυρηνικοί» λένε για περίεργες φωνές που ακούγονται μέσα από τα σπήλαια».
Για τον κ. Ζαβιτσανάκη και η ομάδα του, μια κατάβαση θεωρείται επιτυχής όταν ολοκληρωθεί με ασφάλεια, όταν δεν ανιχνεύεται μετά από αυτή η παρουσία της ομάδας  στον χώρο(δεν έχει αλλάξει τίποτα στο μέρος ,δεν έχει προκληθεί καμία αλλοίωση κλπ) και όταν η εφορεία σπηλαιολογίας καταγράφει πια ένα καινούριο σπήλαιο ή, όταν πρόκειται για κάποιο που έχει ήδη εξερευνηθεί, αλλά παρέχονται από την ομάδα συμπληρωματικά στοιχεία για αυτό.
Μέχρι τώρα πάντως, στην περιφέρεια Δυτικής Στερεάς Ελλάδας δεν υπήρξε ποτέ σπηλαιολογική ομάδα και κανένα αρχείο για αυτά τα σπήλαια. Ο κ. Ζαβιτσανάκης καλεί όποιον επιθυμεί να ενταχθεί στην ομάδα, καθώς πρόκειται για το πιο ενδιαφέρον «σπορ», όπως ο ίδιος το χαρακτηρίζει, που ανεβάζει την αδρεναλίνη στα ύψη. Από τον ίδιο παρέχονται δωρεάν μαθήματα και τεχνικές σε εκείνους που ενδιαφέρονται  να  ξεκινήσουν  να ασχολούνται με το αντικείμενο.
Ο Μεσολογγίτης αρχαιολόγος συνεχίζει το έργο του και την προσπάθεια να φέρει στο φως ακόμη περισσότερες πληροφορίες για τον υπόγειο πλούτο του νομού. Η πιο πρόσφατη ανακάλυψη έγινε τον περασμένο Σεπτέμβριο, στο Αράκυνθο: «Πρόκειται για ένα σπήλαιο-βάραθρο, που δεν είχε μπει ποτέ κανείς στο παρελθόν. Τα τοιχώματα του είναι καταστόλιστα με σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Έχει απίστευτους χρωματισμούς, ενώ δεν καταγράφεται ποτέ σε αυτό προηγούμενη παρουσία ανθρώπινου στοιχείου.
Κανένα ενδιαφέρον από την πολιτεία
Η ομάδα του κ. Ζαβιτσανάκη, έχει απευθυνθεί στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος αλλά και σε αναπτυξιακές σε Ναύπακτο και Μεσολόγγι, ζητώντας όχι χρήματα, αλλά τουλάχιστον ενίσχυση της ομάδας σε εξοπλισμό, καθώς ο υπάρχων, χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια και πλέον δεν θεωρείται κατάλληλος. Όπως σχολάζει όμως ο ίδιος. «¨δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον».
Παρά τις αντιξοότητες, η ομάδα συνεχίζει το έργο της. Πολλές φορές, μετά την ανακάλυψη κάποιου σπηλαίου, επιστρέφει, είτε για να γίνει πληρέστερη καταγραφή του, είτε για να το . καθαρίσουν. «Στα χωριά, βλέπουν τρύπα στο έδαφος και το περνάνε για χωματερή. Πρόσφατα επιστρέψαμε σε ένα βάραθρο για καθαρισμό, γιατί είχαν γεμίσει την είσοδο με σκουπίδια. Είναι πράγματι δύσκολο να το αντιληφθεί κανείς, αλλά πίσω από μια τρύπα στο έδαφος, κάτω από ένα άνοιγμα λίγων εκατοστών, απλώνεται ένας ολόκληρος, μαγικός κόσμος.»
2

One Response to Ταξίδι στην υπόγεια Αιτωλοακαρνανία Ο Γιάννης Ζαβιτσανάκης μας ξεναγεί στα μυστηριώδη, απάτητα σπήλαια του νομού.

  1. Ο/Η ΝΙΚΟΣ ΣΚΙΑΔΑΣ λέει:

    Την ΙΣΤΟΡΙΚΗ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΤΟ ΑΓΡΙΝΙΟ την ενδιαφέρει ο σπηλαιολογικός πλούτος της Αιτωλοακαρνανία. Τελευταία μας απασχολεί το σπήλαιο της Κωνωπίνας και θα θέλαμε και τη δική σας συνδρομή γιατί ο λόφος Αγ. Ευθυμίου είναι πολύ πιθανό-λόγω καρστικής υφής των πετρωμάτων-να κρύβουν αξιόλογους σπηλαιολογικούς θησαυρούς.

Σχολιάστε

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν κοινοποιείται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Επιτρέπονται τα εξής στοιχεία και ιδιότητες HTML: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>