Η Ιστορική και Αρχαιολογική Εταιρεία Δυτικής Στερεάς Ελλάδας με έδρα το Αγρίνιο με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την κάλυψη του βυζαντινού Ναού της Παναγίας της Επισκοπής Ευρυτανίας (8ος αι.) από τα νερά της τεχνητής λίμνης Κρεμαστών, διοργανώνει αφιέρωμα με θέμα «Η Παναγία της Επισκοπής Ευρυτανίας 1966-2016:50 χρόνια μετά…».
Πρόκειται για μια εκδήλωση μνήμης που θα πραγματοποιηθεί αύριο Κυριακή 3 Απριλίου 2016 ώρα 19:00 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Παπαστρατείου Μεγάρου Αγρινίου.
Η Παναγία της Επισκοπής, υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας.
Ο βυζαντινός ναός βρίσκονταν στο παλιό χωριό της Επισκοπής Ευρυτανίας, και ήταν αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Υπήρξε έδρα της Επισκοπής «Λιτζάς και Αγράφων», από την οποία φέρεται να προήλθε και το ίδιο το όνομα του χωριού. Επίσημα έγγραφα του 20ου αιώνα μαρτυρούν επίσης ότι παλαιότερα λειτούργησε και σαν Καθολικό ιεράς μονής. Το 1965 με την κατασκευή του φράγματος Κρεμαστών, ο ναός βυθίστηκε για πάντα στα νερά της λίμνης που δημιουργήθηκε.
Ο ναός υπολογίζεται ότι πρέπει να χτίστηκε κατά τον 8ο ή 9ο αιώνα, όπως μαρτυρεί το αρχαιότερο στρώμα τοιχογραφιών με ανεικονικό περιεχόμενο, που τοποθετείται στην περίοδο της εικονομαχίας. Συνολικά, ανακαλύφθηκαν το 1965 τρία στρώματα τοιχογραφιών, του 8ου-9ου αιώνα, του 11ου και του 13ου. Επίσης αγιογραφήθηκε και τέταρτη φορά τον 17ο αιώνα, όπου ανάγεται και η εικονογράφηση του κτιστού τέμπλου.
Η Παναγία της Επισκοπής ήταν κτισμένη στη δεξιά όχθη του Μέγδοβα, παραπόταμου του Αχελώου και δέσποζε στη γύρω περιοχή. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο ναός κινδύνεψε από τη διάβρωση της όχθης του ποταμού. Χρειάστηκαν αρκετές εκκλήσεις προς το κράτος για να κατασκευαστεί τελικά το 1955-1959 ένα προστατευτικό τοιχίο που θωράκισε το έδαφος γύρω από το ναό.
Δυστυχώς όμως, το 1961 αποφασίστηκε η κατασκευή του φράγματος των Κρεμαστών και η μοίρα του μνημείου ήταν να χαθεί για πάντα κάτω από τα νερά της λίμνης Κρεμαστών. Παρά τις προσπάθειες των κατοίκων για μεταφορά του ναού σε ασφαλές έδαφος, αυτό δεν κατέστη εφικτό. Τον Ιανουάριο του 1965, λίγους μήνες πριν τη βύθιση του ναού, αποκαλύφθηκαν οι τοιχογραφίες μετά την αφαίρεση του σοβά, και μεταφέρθηκαν στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο των Αθηνών, όπου εκτείθενται σε ξεχωριστή αίθουσα μέχρι σήμερα.[1].
Τον Μάιο του 2008 ομάδα ερασιτεχνών αυτοδυτών εντόπισε τον παλαιό ναό σε βάθος 32 περίπου μέτρων κάτω από την επιφάνεια της λίμνης Κρεμαστών, σε πάρα πολύ καλή κατάσταση.
Το πρόγραμμα της εκδήλωσης:
Η εκδήλωση που θα λάβει χώρα αύριο Κυριακή 3 Απριλίου στο Αγρίνιο περιλαμβάνει ομιλίες του Ομότιμου Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών –
Παναγιώτη Βοκοτόπουλου με θέμα «Αναμνήσεις από την εμπλοκή μου στην υπόθεση της Επισκοπής Ευρυτανίας», του Αρχιμανδρίτη (θεολόγου – συγγραφέα και Ιεροκήρυκα της Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου & Αγίου Βλασίου)
Δαμασκηνού Βασιλόπουλου με θέμα «Το Φράγμα των Κρεμαστών & η Παναγία της Επισκοπής».
Επίσης θα παρουσιαστούν τα Βιβλία του π. Δαμασκηνού Βασιλόπουλου
«Η Παναγία της Επισκοπής στη λίμνη των Κρεμαστών» και «Το Βυζαντινό Μνημείο ‘’Επισκοπή’’ Ευρυτανίας» από τους Απόστολο Τσακούμη (τ. Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων Δυτ. Ελλάδος) και Κωνσταντίνα Σκανδάλου – Κορδολαίμη (Φιλόλογος).
Την εκδήλωση θα πλαισιώσει Έκθεση Φωτογραφίας με σπάνιο αρχειακό υλικό και θα συντονίσει ο Αρχαιολόγος Γιώργος Σταμάτης, αντιπρόεδρος της Ιστορικής & Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Στερεάς Ελλάδας.